Debat met informateur over coalitievorming levert weinig nieuwe inzichten op

Woensdagavond hadden wij (alsnog) het debat met de tweede informateur over de coalitievorming in Gooise Meren. Wij hebben daarin vooral onze verbazing uitgesproken over de manier waarop de huidige coalitie in zichzelf gekeerd lijkt te zijn en op geen enkele manier bereid is gebleken om met GDP, als grootste partij, inhoudelijk in gesprek te gaan om tot bestuurlijke samenwerking te komen. Dat doet geen recht aan de verkiezingsuitslag. Op onze vragen kwam helaas bar weinig respons. Hieronder onze integrale spreektekst en hier kan je de vergadering terug kijken (vanaf 17:40).

***

Voorzitter, laat ik beginnen met te zeggen dat ik blij ben dat de informateur vanavond wel de tijd heeft gevonden om aanwezig te zijn en we dit debat alsnog met elkaar kunnen voeren. Inmiddels liggen de gemeenteraadsverkiezingen alweer bijna drie maanden achter ons. Verkiezingen waarbij Goois Democratisch Platform met afstand de grootste partij van Gooise Meren werd. Wij hebben ons toen direct constructief opgesteld, toen wij samen met informateur Peter Rehwinkel het voortouw namen bij het vormen van een nieuwe coalitie. Samen met andere partijen de bestuurlijke verantwoordelijkheid nemen om onze gemeente verder te brengen. Ons niet blindstaren op de twistpunten uit het verleden, maar ons focussen op de inhoudelijke overeenkomsten en de kansen die we in gezamenlijkheid kunnen verwezenlijken. Te werken aan een betere bestuurscultuur, die minder ver af staat van de realiteit op straat. Een coalitie vormen die de wil van onze inwoners weerspiegelt en waarmee we grote stappen voorwaarts kunnen zetten bij de uitdagingen waarvoor we staan. En daarbij te onderzoeken of we een raadsbreed programma kunnen realiseren, in een poging de onnatuurlijke tegenstelling tussen coalitie en oppositie weg te nemen.

Maar op de dag van de verkiezingen werd al duidelijk dat de oude coalitiepartijen vooral elkaar willen blijven vasthouden. Dat zij helaas weinig oog hebben voor de buitenwereld en vooral in zichzelf gekeerd zijn, zo bleek uit de eerste reacties, maar bijvoorbeeld ook uit interne berichtgeving van D66 die wij onder ogen kregen. Er werd niet gekeken naar welke partijen hebben gewonnen en welke partijen hebben verloren, er werd vooral gekeken of de zittende macht samen een meerderheid behoudt en wethouders wethouder kunnen blijven. Respectloos was het, dat D66 nog voordat Peter Rehwinkel alle partijen gesproken had en verslag kon uitbrengen, al een persbericht deed uit gaan waarin samenwerking met GDP werd uitgesloten en een kopie coalitie als enige optie werd gezien.

Daarmee maakte vooral D66 van die eerste verkenning een schijnvertoning. Een belediging van de kiezer. Immers: mensen stemmen niet op een coalitie, ze stemmen op een partij. Om dan bij voorbaat de grootste partij – zonder het een seconde over de inhoud te hebben gehad – uit te sluiten, getuigt niet bepaald van een democratisch besef. Het is zelfs onfatsoenlijk. Vindt ook D66 afdeling Hilversum, die als nr. 2 recent hetzelfde overkwam en daar geen goed woord voor over had. Wat is er gebeurd met de eens zo vurig bepleitte democratische waarden van D66. Met de ooit zo gewenste bestuurlijke vernieuwing, die wij juist willen brengen. In Gooise Meren is daar in elk geval niet veel van over.

Dat werd ook tijdens de tweede verkenning, waar de huidige oppositiepartijen aanvankelijk niet eens werden uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek, al vrij snel duidelijk. Alles leek al in kannen en kruiken te zijn. Voor partijen die zich de afgelopen periode terecht en oprecht kritisch hebben opgesteld, is in het bestuur van Gooise Meren blijkbaar geen plaats. Die worden daarvoor gestraft, net als dat de kritiek van inwoners, die opkomen voor hun redelijke belangen, veelal niet geduld wordt. Er is bij deze coalitie geen zelfreflectie en de inhoud speelt in dit proces geen rol, sentiment en poppetjes des te meer. En dat terwijl er op inhoud geen onneembare barrières lijken te zijn. In plaats van samen te werken, worden posities als de waarnemend voorzitter van de raad en de voorzitter van de agendacommissie angstvallig onder de coalitie verdeeld, de oppositie lijkt niets gegund te worden. Arrogantie van de macht. De eerder door de pers gemaakte vergelijking met Pyongyang is dan ook treffend.

We drinken een glas, we doen een plas en alles blijft zoals het was. Daar lijkt deze coalitievorming op af te stevenen en dat doet op geen enkele manier recht aan de verkiezingsuitslag. Het wantrouwen in de politiek wordt zo alleen maar groter. En dat had niet gehoeven, want het kán echt anders. Die wens van meer dan 20% van onze inwoners wordt door deze informateur en door deze coalitiepartijen schaamteloos in de wind geslagen.

Voorzitter, het bovenstaande gezegd hebbende, zal het u dan ook niet verbazen dat wij nog de nodige vragen hebben voor de informateur en de beoogde coalitiepartijen.

1. Bij de eerste verkenning heeft met name D66 erop aangestuurd dat er een externe informateur zou komen. Dhr. Hendriks wilde vooral niet dat het iemand zou zijn uit de eigen partij gelederen van GDP. D66 heeft er bij de tweede verkenning vervolgens voor gekozen om zelf wél een informateur aan te stellen uit de eigen partij, die geen afstand heeft tot de politiek in Gooise Meren en zelfs wethouder is. Is de informateur van mening dat dit een objectieve oordeelsvorming niet in de weg heeft gestaan?
2. Uit de eerste verkenning kwam naar voren dat de huidige coalitiepartijen “onvoldoende programmatische en politieke mogelijkheden zien om te komen tot een hecht en stevig college waar GDP deel van uitmaakt en dat kan steunen op een vruchtbare samenwerking met de raad”. De tweede verkenning heeft niet geleid tot een herziening van dit standpunt. Kan de informateur en kunnen de coalitiepartijen aangeven waarom zij geen programmatische en politieke mogelijkheden zien in een coalitie waar onze partij deel van uitmaakt?
3. In het verslag wordt geschreven dat een combinatie van VVD, D66, Groen Links en Hart voor BNM “een coalitie is die de volle breedte van het politieke landschap in Gooise Meren raakt.” Hoe kan dit gesteld worden, als de grootste partij hier geen onderdeel van uitmaakt?
4. Daarnaast ziet men niets in een verbreding van de coalitie met een vijfde partij, omdat dat ten kosten zou gaan van de werkbaarheid. Kan de informateur aangeven wat hiermee wordt bedoeld?
5. In het verslag wordt verder gesproken over vertrouwen tussen partijen. Wat denkt de informateur dat het gelopen proces en de uitsluiting van de grootste partij met het vertrouwen van inwoners in de politiek zal doen?
6. De laatste aanbeveling gaat over de betrokkenheid van de oppositie bij de formatie, bijvoorbeeld door hen te laten reflecteren op de uitwerking van specifieke thema’s en de mogelijkheid om tot deelakkoorden te komen. Tijdens ons gesprek met de formateur bleek dat dit geen onderdeel is van zijn opdracht; er was één kennismakingsgesprek en dat zou ook gelijk het laatste moment zijn dat wij hierbij worden betrokken. Hoe rijmt de informateur dit met elkaar?

Voorzitter, ik sluit graag af met te zeggen dat ik hoop dat de huidige coalitiepartijen gaan inzien dat er meer is dan hun eigen werkelijkheid en dat je ook met de oppositie goed kunt samenwerken om tot mooie resultaten te komen. Dat we elkaar misschien met wat meer respect en vertrouwen zouden moeten bejegenen en het in lijn met de aanbeveling van dhr. Rehwinkel geen slecht idee zou zijn als we hiervoor een traject opstarten. Als grootste partij in de raad van Gooise Meren zullen wij ons werk de komende periode in elk geval met evenveel energie en kritisch vermogen voortzetten; of dat nu vanuit, met of zonder de coalitie is. Dank u wel.